Scheisseimer

Hetpaleis
zaterdag 7 december 2013
 

Scheisseimer

Ontwapenend.
Koenraad Tinel zit goedlachs aan een tafeltje boeken te signeren, 5 minuten na de opvoering van  Scheisseimer. Als een levende catharsis voor diegene bij wie de oorlogssporen nog voelbaar zijn. Veel is niet nodig enkel datgene wat van het leven is, zijn leven: de muziek, de beelden, het verhaal. Er staat een vleugel waarop hij 2x Anna Magdalena Bach speelt als een ode aan zijn joodse pianolerares, er zijn de prenten die worden geprojecteerd en een stuk of 7 pupiters waarop het hele beeldende boek staat uitgestald. Dan is er enkel nog Koenraad die vertelt, of beter: zegt hoe zijn oorlogsjaren verliepen. De leugen van de verbeelding bestaat hier niet. De verbeelding bij de ervaring is wat resteert. Gaandeweg rollen we dieper in de tekst en komen de beelden meer tot leven.
Als hij spreekt is het spanningsveld tussen hem en zijn vader voelbaar. Er is het onbegrip voor de naïviteit van die man. Voor zijn stomme extremiteit. Zijn vader als een  blinde volgeling die zich heeft laten ophitsen tot jodenhater. Daarnaast plaatst Tinel de enige zekerheid die hij had tijdens hun vlucht: de schijtemmer. 2 jaar hebben ze rondgezworven en geleefd op de meest primaire voorzieningen, als die er al waren: een brood, wat water, een bed en de schijtemmer. Als kleine jongen had hij niet meer nodig. Maar de angst en de confrontatie met de meest vreselijke beelden van dood en verminking krassen een kinderziel. Hij heeft ze getekend en gemonteerd tot deze reproductie van zijn leven.

Koenraad loopt wat ongemakkelijk en is de draad tussendoor even kwijt. "Waar staat die laatste pupiter?" De hele zaal kijkt mee en zegt: "Aan de piano, beetje meer naar achter, links. " "O ja," zegt Koenraad: "ja, die zag ik niet staan."  Hij zet alles op zijn plaats en vertelt verder. Iedereen in deze veel te grote zaal voelt zich welkom in de huiskamer van Koenraad Tinel.  Hoe relevant is de voorstelling voor wie ver van die oude oorlog staat? Een meisje vraagt op het einde van de voorstelling aan haar vriendinnen: "Is dat echt gebeurd of heeft hij het verzonnen?"  Ze is teleurgesteld, nu zal er vast geen tekstbrochure zijn voor haar schooltaak.  Ik glimlach bij die gedachte. Hoe gelukkig is het meisje? Hoe gelukkig is Koenraad Tinel met wat hij doorleefde en overleefde? Op het einde van de voorstelling kiest Koenraad ervoor om opnieuw  een menuet van Bach voor beginnende pianisten te spelen. Een Duitse componist geroemd om het evenwicht in zijn werk.